CM-studie toont dat nieuwe terugbetaling van psycholoog zorgt voor exponentiële groei aan mensen die betaalbare therapie volgen

Brussel, 26 september 2023 – Door de nieuwe terugbetaling van psychologische zorg in de zogenaamde ‘eerste lijn’ - zonder doorverwijzing van een arts – stijgt het aantal mensen dat een beroep doet op betaalbare psychotherapie exponentieel. Dat blijkt uit een nieuwe studie van CM Gezondheidsfonds. “Bovendien merken we dat 44 % van de mensen die dit soort terugbetaling gebruikt, voorheen geen terugbetaalde zorg voor hun mentale problemen kreeg. Dit is dus een hele nieuwe doelgroep,” zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. Daarnaast blijkt dat mensen die het financieel moeilijk hebben, bijzonder geholpen zijn met de nieuwe terugbetaling.

In ons land geven 2 mensen op 10 aan nood te hebben aan psychologische hulp. Bij jongeren is dit zelfs 4 op 10. Van alle mensen die hulp nodig hebben, zegt 4 op de 10 die niet te krijgen, onder andere door financiële belemmeringen. Dat blijkt uit de BELHEALTH-enquête van Sciensano, die samen met de studie van CM uitkomt. De terugbetaling voor de zogenaamde ‘eerstelijnspsychologie’ die de overheid in 2019 invoerde, kwam dus als geroepen. De ziekteverzekering betaalt sindsdien 8 sessies bij de psycholoog terug per jaar (in de eerstelijnszorg).

Het merendeel van de mensen met psychologische problemen, heeft milde of matige klachten. Die zijn goed te verhelpen via de eerstelijnszorg. Dat is zorg die zoals de huisarts direct toegankelijk is, zonder doorverwijzing.

“Het aantal mensen dat op terugbetaald consult gaat bij een psycholoog of psychiater, al dan niet in combinatie met medicatie, in op dik tien jaar tijd verdubbeld, van 2,6 procent in 2010 naar 5,6 procent in 2022. In absolute cijfers gaat het nog om een beperkt aantal mensen, maar de tendens is veelbelovend. Dit bevestigt het nut van de terugbetaling,” zegt Van Gorp. ​

Door de terugbetaling werd mentale gezondheidszorg toegankelijker. Een nieuwe groep patiënten vond de weg naar professionele hulp. In 2022 was het voor bijna 44 % van de patiënten die beroep deden op de nieuwe terugbetaling, de allereerste keer dat ze terugbetaalde hulp kregen voor mentale problemen.

We zien daarnaast dat vooral jongeren en mensen die het financieel moeilijker hebben, gebruik maken van deze nieuwe terugbetaling. We merken dat 2,5 % van onze leden met een verhoogde tegemoetkoming gebruik maken van de terugbetaling, tegenover 1,8 % zonder. ​

Het voordeel van de overeenkomst - het administratieve systeem dat de nieuwe terugbetaling regelt - is dat het ook mogelijk werd gemaakt om terugbetaalde (groeps)therapie te organiseren op plekken waar er de meeste nood aan is: op scholen, bij OCMW’s etc. Ook het aantal groepssessies dat op dit soort plekken georganiseerd wordt stijgt. Van Gorp: “Dit toont dat het loont om de gezondheidszorg te brengen naar de plekken waar de mensen er het meest nood aan hebben.”

“Het is ook belangrijk dat we verder kunnen inzetten op meer toegankelijk maken van therapie, want het merendeel van de mensen die beroep doen op geestelijke gezondheidzorg (66 percent, bij de 65 plussers zelfs 89 %), neemt vandaag enkel medicatie (antidepressiva en/of antipsychotica), zonder in therapie te gaan. We weten echter dat de combinatie van medicatie en therapie een veel duurzamer effect heeft,” aldus Van Gorp.

Voor CM is het belangrijk dat de ziekteverzekering het budget voor de terugbetaling van eerstelijns psychologische zorg in 2024 in stand houdt, om ook aan toekomstige noden te kunnen voldoen.

Om de financiële toegankelijkheid van mentale zorg nog te vergroten, pleit CM voor het verhogen van het aantal sessies van 8 naar 20 per jaar, voor de afschaffing van het remgeld (het gedeelte dat de patiënt uit eigen zak betaalt) voor kinderen en adolescenten en voor een verlaging van het remgeld voor volwassenen naar 6 euro per consultatie (1,5 euro voor wie een verhoogde tegemoetkoming heeft). De kost voor de aanpassingen in het remgeld wordt geschat op 6,2 miljoen euro, of amper 3,8 procent van het totaalbudget van de conventie.

“We willen er met CM voor ijveren dat in 2023 niemand nog geestelijke gezondheidszorg uitstelt om financiële of andere barrières, en dat iedereen tijdig geholpen kan worden. We hopen dat tegen dan mentale problemen ook geen taboe meer zijn, en dat mensen hun weg vinden in een eenvoudiger zorgaanbod,” besluit Van Gorp.

De volledige studie vindt u hier.