Gezondheidsongelijkheid begint in de wieg 

Brussel, 24 april 2023 - Een baby met recht op de verhoogde tegemoetkoming (VT) heeft 30 procent meer kans om kort na de geboorte opnieuw in het ziekenhuis te belanden dan een baby zonder VT-recht. De cijfers komen uit een nieuwe CM-studie die de data van 179.055 geboortes analyseerde. ‘Uit onze studie blijkt dat de gezondheid van pasgeborenen wordt beïnvloed door de socio-economische status van de ouders en of ze al dan niet recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming,’ zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. ‘Dat toont nog maar eens aan dat gezondheidsongelijkheid al begint vanaf de geboorte.’

De nieuwe CM-studie bouwt voort op eerdere studies rond heropnamen van moeders en baby’s, maar het is voor het eerst dat de onderzoekers de impact van de interacties tussen risicofactoren die een invloed kunnen hebben op heropname van baby’s in het ziekenhuis, in kaart hebben gebracht. Dat deden ze aan de hand van regressiemodellen waarbij de kans op heropname van baby’s werd onderzocht in functie van risicofactoren zoals het type bevalling (vaginaal of keizersnede), het aantal postnatale contacten, de verblijfsduur op de materniteit, het recht op de verhoogde tegemoetkoming of een risicovolle zwangerschap.

De resultaten tonen aan dat baby’s met het VT-statuut 30 procent meer kans hebben op heropname binnen de 30 dagen na ontslag uit het ziekenhuis dan baby’s zonder het VT-statuut (7,7 procent tegenover 5,7 procent). Het recht op de verhoogde tegemoetkoming heeft een groter effect op heropname, onafhankelijk van de andere variabelen. Een korter verblijf op de materniteit heeft dus geen significante impact op de kans om binnen de 30 dagen na ontslag uit het ziekenhuis opnieuw opgenomen te worden. Toch is het wenselijk om voorzichtig om te gaan met een kortere verblijfsduur, aangezien niet iedereen hiermee gebaat is.

‘We mogen niet vergeten dat niet elke mama staat te popelen om kort na haar bevalling opnieuw naar huis te gaan,’ zegt Luc Van Gorp.

Belang van pre- en postnatale opvolging

Gezien een kort verblijf na de geboorte vaker voorkomt bij moeders en baby’s met het VT-statuut en de kans op heropname voor deze baby’s hoger is, is het belang van prenatale en postnatale opvolging niet te onderschatten. ‘Uit onze vorige studies rond bevallingen weten we dat er een verschil is in prenatale en/of postnatale opvolging door vroedvrouwen, gynaecologen en kinderartsen in het nadeel van moeders met het recht op de verhoogde tegemoetkoming,’ zegt Luc Van Gorp. ‘Nochtans zijn deze contacten zeer nuttig. Het is dus noodzakelijk dat iedereen dezelfde toegang heeft tot postnatale opvolging en hier voldoende over wordt geïnformeerd.’ Net daar knelt het schoentje, want er is geen standaard opvolgingstraject waarop kersverse ouders beroep kunnen doen. Wel wordt er door ziekenhuizen zelf meer initiatief genomen om een dergelijk traject op te starten. ‘Gezondheidszorg moet voor iedereen even toegankelijk zijn,’ zegt Luc Van Gorp. CM Gezondheidsfonds stelt twee concrete en noodzakelijke maatregelen voor om de ongelijkheid weg te werken.

‘We willen daarom dat er tijdens de prenatale contacten meer aandacht wordt besteed aan postnatale zorg zodat de opvolging na de geboorte verzekerd is. Die postnatale opvolging moet daarbij ook gegeneraliseerd en gestandaardiseerd worden.’

Daarnaast is het ook noodzakelijk dat het medische team op de materniteit kan beslissen om pas bevallen moeders niet vroegtijdig te ontslaan (al dan niet op vraag van de moeder) indien er medische en/of sociale indicaties zijn dat een langer verblijf op de kraamafdeling wenselijk is voor de gezondheid en het welzijn van moeder en kind. Een korter verblijf is namelijk niet problematisch, maar niet in alle gevallen wenselijk.

Over de studie

De studie baseert zich op de gegevens van CM Gezondheidsfonds in de periode 2015 – 2019 en focust zich op de opnames waarbij geen tekenen van gezondheidsproblemen werden vastgesteld aan het einde van het kraamverblijf. In totaal werden 179.055 bevallingen opgenomen in de steekproef. In elf procent van deze bevallingen had de moeder het recht op de verhoogde tegemoetkoming (VT).

Wat is de verhoogde tegemoetkoming?

Om de toegang tot gezondheidszorg voor mensen met een laag inkomen te verbeteren, voorziet de verplichte ziekteverzekering een mechanisme voor huishoudens met lage inkomens: het statuut van de verhoogde tegemoetkoming. Hierdoor zijn de terugbetalingen hoger, waardoor het remgeld van de patiënt vermindert.

Hoe wordt de verhoogde tegemoetkoming toegekend?

Het recht op de verhoogde tegemoetkoming wordt verleend op basis van een sociaal recht of na een inkomensonderzoek. Als het gezinsinkomen van de aanvrager onder een bepaald plafond ligt (bepaald op basis van een referentieperiode), wordt het recht op de verhoogde tegemoetkoming toegekend aan alle leden van hetzelfde huishouden. Voor een aanvraag vanaf 1 januari 2023 wordt er gekeken naar het jaarlijks inkomen van 2022, waarbij het inkomensplafond is vastgelegd op 23.304 euro (vermeerderd met 4.315 euro per extra persoon in het huishouden).

Andere voordelen 

Het VT-statuut geeft ook toegang tot het sociaal energietarief (tot 30/06), het sociaal telefoontarief, tariefverlagingen bij het openbaar vervoer, etc.

Voor meer details: www.cm.be/vt.