Nieuwe studie van CM: psychologische zorg wordt meer en meer bereikbaar dankzij terugbetaling

Brussel, 8 oktober 2025 - Een toenemend aantal Belgen maakt gebruik van geconventioneerde psychologische zorg*. In 2022 waren dat er 113.578 (1 procent van de bevolking), in 2024 al 282.937 (2,5 procent): een stijging van 149 procent op twee jaar tijd. Dat blijkt uit een nieuwe studie van CM Gezondheidsfonds naar het gebruik van de geconventioneerde eerstelijns psychologische zorg tussen 2019 en 2024. 'Dit toont dat de eerstelijns psychologische zorg een grote stap voorwaarts is voor het toegankelijk maken van psychologische hulp', zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. ‘De hulp bereikt bovendien de bevolkingsgroepen die er de meeste nood aan hebben: kinderen en jongeren, jongvolwassenen, vrouwen en mensen met een laag inkomen. ’

Kerncijfers:

Terugbetaalde toegang tot de psycholoog werd mogelijk gemaakt door de ELP-conventie die in 2019 in het leven werd geroepen.

Vindplaatsen zijn een succes

De aanpak van het brengen van de psycholoog naar plekken waar de nood het hoogst is – in plaats van de klassieke omgekeerde methode, waarbij mensen naar een zorgverlener gaan – werkt. ​ ​ ‘We zien bijvoorbeeld dat jongeren, mensen met een verhoogde tegemoetkoming of een leefloon de weg naar hulp vinden via de zogenaamde vindplaatsen’, zegt Luc Van Gorp. ‘Dat zijn plekken waarvan we vermoeden dat een bepaalde doelgroep er makkelijk bereikt kan worden zoals scholen, sportclubs of jeugdhuizen voor jongeren, maar evengoed woonzorgcentra of medische huizen. Het feit dat psychologen aanwezig zijn op zulke vindplaatsen, maakt toegang tot zorg makkelijker voor mensen die uit zichzelf de stap naar de praktijk van een psycholoog niet zouden zetten.’ Het aantal mensen dat op een vindplaats contact had met een psycholoog, is sterk gestegen: in 2024 had 35 procent van de gebruikers minstens één sessie in een vindplaats, tegenover 13 procent in 2022.

Geografische verschillen

Bovendien zijn er ook meer ‘nieuwe’ patiënten: mensen die in de twee jaar voor hun eerste sessie bij een eerstelijnspsycholoog geen andere psychologische hulp kregen. Hun aandeel steeg van 37 procent in 2019 naar 56 procent in 2024. ‘Dit toont nog maar eens aan dat de conventie de toegang tot psychologische zorg verlaagt', zegt Van Gorp.

Toch blijven er nog geografische verschillen wat betreft de spreiding en het gebruik van eerstelijns psychologische zorg. Zo zijn er gebieden waarin de nood groot is en het aanbod eveneens, terwijl in andere delen van het land het aanbod versnipperd is, waardoor de vrijgemaakte middelen niet optimaal worden benut.

CM roept aan de hand van deze cijfers op om de conventie verder uit te breiden. ‘Onze studie bevestigt dat we een grote stap vooruit hebben gezet op vlak van toegankelijkheid’, zegt Van Gorp. ‘We moeten erop blijven toezien dat iedereen, ongeacht woonplaats of achtergrond, op een redelijke afstand beroep kan doen op psychologische zorg. Dat is nu nog niet het geval.’

Taboe doorbreken

'Mentaal goed in je vel zitten is even belangrijk als fysiek gezond zijn. Daarom hebben we ervoor gezorgd dat zowel jong als oud gemakkelijk en betaalbaar terecht kan bij een geconventioneerde klinisch psycholoog of orthopedagoog', zegt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke. 'Deze studie bevestigt dat onze hervormingen in de eerstelijns psychologische zorg een groot verschil maken en dat we precies die groepen bereiken die er de meeste nood aan hebben: kinderen en jongeren, vrouwen en mensen met een laag inkomen. De cijfers stellen ook duidelijk dat we het taboe rond geestelijke gezondheid verder doorbreken, want ondertussen hebben meer dan een half miljoen mensen de weg gevonden naar toegankelijke en betaalbare psychologische hulp.'

Onderzoeksmethode

De studie is gebaseerd op gegevens over het gebruik van eerstelijnspsychologische zorg tussen 2019 en 2024 dat door CM Gezondheidsfonds is geregistreerd. De analyse heeft betrekking op meer dan 4,6 miljoen CM-leden en werden in het belang van representativiteit geëxtrapoleerd naar de volledige Belgische bevolking. De studie vergelijkt gegevens over het gebruik, de zorgverlening en de behoefte aan psychologsche zorg (Sciensano-enquête 2018) en de sociaaldemografische kenmerken van de gebruikers. De resultaten maken het mogelijk om de ELP-conventie multidimensionaal te evalueren, met ook wat betreft toegankelijkheid en de impact op de zorgpaden.

​* De overeenkomst organiseert de zorg via lokale netwerken, verdeelt het budget volgens de aanwezige lokale noden en verlaagt de drempels dankzij innovatieve zorgvormende aan toegankelijke tarieven. De zorg is gratis voor min-23-jarigen, volwassenen betalen 11 euro per sessie, volwassenen met een verhoogde tegemoetkoming 4 euro.

De volledige studie vindt u hieronder.