Tijd besteed aan zorgtaken moet meetellen voor pensioen

Brussel, 17 september 2025 - CM Gezondheidsfonds vroeg in aanloop naar de Caruna-Zorgtop in november aan 5.727 Belgen hoe zij naar de plaats van zorg in de samenleving kijken. Eén opvallende conclusie? Zorgtaken moeten volgens de Belgen meer waardering krijgen, ook financieel.

Sinds de lancering van de Caruna-website in maart konden burgers online hun mening geven over twaalf stellingen over de toekomst van zorg (*). Daarnaast vond er ook een Ronde van België plaats, waarbij tal van middenveldorganisaties en burgerinitiatieven live dialoogmomenten organiseerden rond dezelfde stellingen. Doel van dit alles? Een grondig debat over de plaats van zorg in de samenleving.

De online bevraging stond niet op zich. Sinds maart wordt er in heel wat formats en groepen intens gedebatteerd over de toekomst van zorg, aan de hand van de twaalf stellingen. Er werd tijdens een grote Ronde van België live gedebatteerd door ouderen, jongeren, mensen in armoede, zorgverleners maar ook door heel veel gewone Belgen die op één of andere manier zorg verlenen, bijvoorbeeld als mantelzorger of zelfs gewoonweg als ouder. ​ 'Het is uniek dat we zoveel mensen rond een thema als zorg op de been hebben gekregen', zegt CM-voorzitter Luc van Gorp.

Zorg blijkt alvast essentieel. Voor 76,1 procent van de respondenten uit de online bevraging is het geven van zorg noodzakelijk voor een zinvol leven. Zij beschouwen zorg als een fundamentele bouwsteen van de samenleving en een vorm van zingeving.

Zorgen verlenen aan een naaste betekent natuurlijk ook een tijdsinvestering, met bepaalde gevolgen voor bijvoorbeeld je carrière. 74,7 procent van de respondenten vindt dat tijd die je maakt om voor je naaste te zorgen, altijd moet meetellen voor je pensioen. In de antwoorden noemen de respondenten mantelzorg een maatschappelijk waardevolle vorm van arbeid, die de overheid bespaart en het zorgsysteem ondersteunt. Wie voor een naaste zorgt, ontlast het zorgsysteem en voert taken uit waarvoor anders professionele zorgverleners betaald moeten worden. Volgens de respondenten besparen mensen die zorgen de overheid heel wat geld en mag inzet voor anderen niet afgestraft worden bij de pensioenberekening.

'De zorg staat erg onder druk, we hebben mantelzorgers meer dan ooit nodig, want met de professionele zorg alleen komen we er niet. Je bent het dan als samenleving verplicht vind ik, om dit ook op de juiste manier te honoreren', klinkt het bij één van de deelnemers.

Kwaliteit van leven als prioriteit

Ook rond het levenseinde werd nagedacht. Voor 83,6 procent van de respondenten heeft het geen zin om met behandelingen levensjaren toe te voegen als die naar het aanvoelen van de patiënt niet kwaliteitsvol en betekenisvol zijn. In de antwoorden van de respondenten ligt de nadruk op persoonlijke autonomie, het belang van levenskwaliteit boven kwantiteit en concrete zorgervaringen waarbij behandelingen eerder lijden verlengden dan verlichting brachten.

Over de toegankelijkheid van medische behandelingen werd eveneens online gedebatteerd, gezien niet elke Belg een even goede toegang heeft tot zorg. Op de vraag of mensen die in armoede leven voorrang moeten krijgen in de zorg, zijn de antwoorden gespreid: 37,2 procent van de respondenten is akkoord, 26,9 procent is neutraal en 35,9 procent is niet akkoord met de stelling.

De respondenten die het (helemaal) eens zijn met de stelling, benadrukken dat armoede niet alleen financiële problemen inhoudt, maar ook impact heeft op de mentale en fysieke gezondheid. Sommige respondenten pleiten dan ook voor armoedebestrijding als deel van het gezondheidsbeleid, gezien mensen in armoede vaak grotere drempels ondervinden in de toegang tot de gezondheidszorg.

‘De rapporten met de resultaten van de online bevraging en de Ronde van België tonen aan dat het debat rond Caruna broodnodig is. Een groot deel van de bevraagde Belgen vindt duidelijk dat er iets moet veranderen aan hoe we zorg organiseren’, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp.

De zorgtop Caruna vindt plaats op 22 november. Dan komen de 1.500 aanwezigen tot een aantal resoluties, die naar een plenaire stemming gaan. Het finale doel is tot een 'veranderagenda' te komen om op het maatschappelijk debat rond de zorg van de toekomst te wegen.

Meer info: www.caruna.be

(*) In totaal antwoordden 5.727 Belgen op minstens een deel van de bevraging. De stellingen kwamen niet allen gelijktijdig online, maar gespreid over een aantal weken. Niet op elke stelling antwoordden dus evenveel mensen.